TMD چیست؟

مفصل گیجگاهی فکی، فک را به استخوان های گیجگاهی جمجه متصل می کند و سبب حرکت فک ها به سمت جلو، عقب،چپ و راست می شود. مشکلات فک و عضلات در چهره که کنترل آن به عنوان اختلالات تمپوروماندیبولار (TMD) شناخته شده است. البته گاها به اشتباه این عارضه TMJ نیز خوانده می شود. طبق اطلاعات بدست آمده نشان داده شده از مراجعه کنندگان 85 درصد خانم ها به اختلال مفصل گیجگاهی فکی درگیر هستند و 15 درصد آقا هستند.

علل TMD چیست؟

مفصل گیجگاهی فکی یک مفصلی است که در قسمت وسط سر تعبیه شده است و وظیفه ی اصلی این مفصل جویدن و حمایت تکلم است. این مفصل بسیار مفصل مبهمی است. این مفصل برعکس دیگر مفصل هایی که در بدن وجود دارد حرکت ترکیبی دارد؛ همه ی مفصل های بدن یک نوع حرکت دارند اما مفصل گیجگاهی فکی یک حرکت ترکیبی دارد.

برای مثال بیماری که مراجعه می کند و سردرد یا گردن درد داشته و یا درد های صورت دارد ممکن است علت این بیماری تومور داخل مغز، تومور در قسمت های بافت عصبی، اشکالات ارتوپدی، مشکلات بینایی و یا ممکن است این اختلالات به دلیل اختلال مفصل گیجگاهی به وجود آمده باشد.

دندانپزشکان معتقدند که تی ام دی، علائم ناشی از مشکلات عضلات فک و یا قسمت هایی از مفصل است مانند:

فشار زیاد که باعث خرد شدن دندان ها می شود
آرتروز در مفصل
استرس، که می تواند سبب سفت کردن عضلات صورت و فک یا دندان ها شود
آسیب به فک، مفصل و یا عضلات سر و گردن
ضربه های سنگین
درمان های دندانپزشکی درصورتی که صحیح انجام نشود

TMD اغلب موجب شدت درد و ناراحتی شدید می شود. این عارضه می تواند به طور موقت یا چند سال به طول بیانجامد. ممکن است یک یا هر دو طرف چهره را تحت تاثیر قرار دهد.

علائم TMJ چیست؟

علائم معمول این عارضه را می توان موارد زیر دانست:

درد و یا حساسیت در صورت
درد فک
درد در گردن و شانه ها
درد در اطراف گوش
در هنگام جویدن، صحبت کردن با مشکل رو به رو می شوید
هنگامی که سعی می کنید دهانتان را باز کنید، مشکلی دارید
فک ها که “گیر کرده” و یا “قفل” شده و در موقعیت باز یا بسته دهان مشکل ایجاد شده است
تورم در طرف چهره شما
ممکن است دندان درد، سردرد، درد گردن، سرگیجه، گوش درد، مشکلات شنوایی، درد شانه بالا و صدای زنگ در گوش (وزوز گوش) داشته باشید.

عارضه های مرتبط با اختلال مفصل گیجگاهی فک

عارضه هایی که مختص مفصل فک هستند را می توان به صورت کلی به سه دسته زیر تقسیم نمود:

صداهای فکی
درد منطقه فکی
محدودیت منطقه فک

این سه عارضه مسائلی هستند که باید خیلی جدی بررسی شود به عنوان مثال اگر کسی زمانی که دهانش را باز و بسته می کند با صدا مواجه می شود حتماً باید به جراح فک و صورت خوب مراجعه کند. اگر فردی که نمی تواند دهانش را به اندازه مشخص باز کند، این مشکل را پیگیری نکند، مرتب بدتر شده، بافت های ماهیچه ای و بافت های نگهدارنده کوتاه می شوند و در نهایت در صورت عدم درمان اختلال مفصل گیجگاهی فک به جایی می رسد که بیمار دیگر نمی تواند دهانش را باز کند. در نتیجه موکدا تقاضا می شود که هر گاه فردی این سه عارضه را مشاهده کرد، این مسائل را جدی گرفته و سریعاً به پزشک مراجعه کند.

چگونه تی ام دی تشخیص داده می شود؟

tmd همانند دیگر بیماری ها علائم مشابهی مانند پوسیدگی دندان، مشکلات سینوسی، آرتریت یا بیماری لثه ایجاد می کنند. دندانپزشک برای تشخیص این نوع از بیماری درباره سابقه بیماری و انجام معاینه فیزیکی سوال خواهد کرد. در این رابطه موارد زیر اجرا می شود:

مفاصل فک به هنگام حرکت در صورت بررسی می شود.
همچنین از عملکر صحیح فک شما اطمینان حاصل می شود که فک شما چطور کار می کند و وقتی دهان را باز یا بسته می کنید به اصطلاح قفل نمی کند.
مشکلات عضلات صورت شما را بررسی می شود.
آزمایش های مختلف مانند تصویر برداری، ام آر آی و سی تی اسکن انجام می شود.

آیا در سن خاصی فرد به عارضه سندروم مفصل گیجگاهی دچار می شود؟

در پاسخ به این سوال باید عنوان نمود که این مشکل سن خاصی نداشته و امکان دارد کوکان از سن 5 سالگی تا فردی حتی تا سن 90 سالگی دچار tmd گردد. همان طور که قبل تر نیز اشاره شد، زنان بیشتر از مردان به این بیماری مبتلا می شوند و در میان افراد بین 20 تا 40 ساله شایع تر است.

درمان TMJ

همان طور که گفته شد برای درمان این سندروم باید به متخصص دهان فک و صورت مراجعه کنید تا تمامی اقدامات لازم را برای درمان شما انجام دهد؛ ولی شما می توانید با استفاده از روش های زیر روند درمان و بهبودی این بیماری را سریعتر کنید:

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ناپروکسن یا ایبوپروفن می توانند درد عضلانی و تورم را از بین ببرند.
از حرارت مرطوب یا کمپرس سرد استفاده کنید.
خوردن غذاهای نرم ماست، سیب زمینی پخت و پز، پنیر، سوپ، تخم مرغ، ماهی، میوه های پخته شده و سبزیجات، لوبیا و غلات را به منوی خود اضافه کنید.
اجتناب از حرکات فک قوی
جویدن (به خصوص آدامس یا یخ) را تا حد ممکن کم کنید آواز بخوانید یا کاری انجام دهید که شما را مجبور به باز کردن کند.